Slapen met B.F. Skinner

NRC Handelsblad van 29 juni 2006 meldt op p. 10 de kop: Slapeloze oudere heeft weinig aan pil.

Voor ouderen met chronische slapeloosheid helpt gedragstherapie op de lange termijn beter dan een slaappil, zo blijkt uit Noors onderzoek dat gisteren verscheen (in Journal of the American Medical Association). Na gedragstherapie liggen ouderen een uur minder lang wakker in bed en ze slapen 20 minuten langer diep (diepe slaap). Met een pil duurt die diepe slaap juist korter.

Het aantal Nederlanders dat vorig jaar een recept voor een slaapmiddel kreeg, wordt geschat op 0.5 tot 1 miljoen.

De (cognitieve?) gedragstherapie bestond uit 6 therapiesessies per persoon. De slaappil was Zopiclon en werd 6 weken gegeven. Bij langere inname ontstaat kans op verslaving en neemt de werkzaamheid af.

Wie had ooit gedacht dat we nog eens massaal zouden slapen met B.F. Skinner?

Omslag in denken over olie

Nog maar kort geleden kon je niet openlijk zeggen dat de olie opraakte. Deskundigen wisten dat uiteraard al lang. Maar mensen vonden dat kennelijk niet leuk om te horen. Op 1 juli 2006 kopte NRC Handelsblad op de voorpagina: Tekort aan olie al voor 2010 verwacht. Uiteraard nog wel met het verhaal dat er eigenlijk helemaal geen tekort is, er is alleen maar een productietekort.

De maandag daarop weet de krant te melden Einde van de olie is nog geen ramp.

Een interessante vraag in dit verband is of het mogelijk is om 16.000.000 Nederlanders te voorzien van eten en drinken zonder olie, dus zonder transport, zonder kunstmest en zonder levensmiddelen van elders. Er zullen vermoedelijk veel pas ingerichte natuurgebieden in de nabije toekomst weer gewoon akkertjes moeten worden en zelfs dan redden we het niet.

De kosten van terreurbestrijding

Sommige dingen komen steeds weer terug en dat zijn vaak niet de dingen die het leven goed maken. Op de achterkant van een stuk krant van gisteren (p. 8, NRC Handelsblad, 7/7/2006) vind ik opnieuw diezelfde enorme advertentie. Grote, dikke, vette hoofdletters en een fel oranje achtergrondkleur. Een nachtmerrie voor een zichzelf respecterende grafisch vormgever. Een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.

Maar het ergste is de tekst. En ook die tekst blijft men maar herhalen. Alsof de herhaling hem waar zou maken. "IN NEDERLAND WERKEN MEER DAN 200.000 PROFESSIONALS SAMEN TEGEN TERRORISME. WAT KUNT U DOEN?"

Ja, ik kan ook iets doen en als goede vaderlander behoor ik ook iets te doen. Ik kan mijn stem verheffen en zeggen wat ik er van vind. Dat doe ik bij deze.

1. Heb je wel eens geprobeerd samen te werken? Ik wel. Met zijn tweeën gaat het soms beter dan alleen. Met zijn drieën wordt het al lastiger. Een groepje van 5 studenten dat samen een bepaalde opdracht moet uitvoeren heeft 2 problemen: die opdracht en de samenwerking. Want met zijn vijfen moet je afspraken maken voor overleg. Maar je moet ook een werkverdeling maken. Wie doet wat? En je moet niet alleen een werkverdeling maken, je moet ook controleren of het werk gedaan is en ingrijpen als het niet gedaan is. Dat is niet zo gemakkelijk in een groepje van 5 waar iedereen in beginsel precies dezelfde rechten heeft.

Een groep van 6 of 7 man onder de strikte leiding van een onderofficier kan nog zinvol functioneren, weten we uit de militaire geschiedenis. Wanneer de groep nog groter wordt, valt hij niet meer te managen. Een leger is daarom opgebouwd uit groepjes van 6 à 7 man. Drie van zulke groepjes worden dan 'aangestuurd' door een officier die de 3 groepjes probeert te overzien en probeert te leiden.

Het leger van de terroristenbestrijders kent echter niet zo'n duidelijke structuur. De ene werkt hier, de andere werkt daar. En te voorzien valt, en uit de geschiedenis weten we dat ook, dat men elkaar regelmatig tegenwerkt en dat de totale efficiency rond 0 of onder 0 ligt. De inlichtingen die men verzamelt doen meer kwaad dan goed terwijl de kosten gigantisch zijn. Een recent voorbeeld is b.v. de invasie van Irak door de Amerikanen die plaats vond op basis van foute conclusies uit beroerde en ontbrekende gegevens.

Als je dus zegt dat je met 200.000 professionals bent, die samenwerken, dan snap je niet goed wat je precies beweert. Je kletst maar wat en je doet dat op kosten van
de belastingbetaler.

2. Wat kost die terrorismebestrijding eigenlijk? Een werknemer kost salaris, heeft daarnaast een kantoortje nodig met een PC en een telefoon. Er moet een kantine zijn. Er zijn reiskosten. Er zijn kosten van het verzamelen van de inlichtingen. Ruwweg kost een gemiddelde werknemer in Nederland zo'n 100.000 euro. Dat betekent dat de totale kosten van de terrorismebestrijding in Nederland dus 200.000x100.000 = 20.000.000.000 euro bedragen. In woorden: 20 miljard euro per jaar. Per hoofd van de bevolking komt dat neer op 20 miljard gedeeld door 16 miljoen en dat levert: 1.250,-- euro per persoon per jaar. Voor een gezin van 4 kinderen komt dat dus neer op 5.000,-- euro per jaar. Per maand is dat afgerond 415,-- euro. Daar kun je een aardige auto voor rijden. Niet gering dus!

3. Wat levert die terrorismebestrijding precies op? Laten we eerst kijken naar de aantallen doden. Bij de belangrijke doodsoorzaken in Nederland zul je te tevergeefs naar terrorisme zoeken. Het lijkt in dat verband op harddrugs. Politici hebben er hun mond voortdurend vol van, maar in de officiële statistieken vind je het niet terug. Wel roken en alcohol, maar daar hoor je politici nooit over. Doden door terrorisme is Nederland zijn er niet of amper. Je zou hieruit kunnen concluderen dat de terrorismebestrijding dus goed werkt. Maar was het vroeger anders? Hoeveel doden zijn er nu precies minder per jaar dan zonder de terrorismebestrijding? Laten we niet kinderachtig doen en laten we er voorlopig eens van uitgaan dat er dankzij de terrorismebestrijding in Nederland ieder jaar 100 mensenlevens gered worden. Daar is overigens geen enkele aanwijzing voor, maar we willen niet kinderachtig doen.

Dat brengt de kosten van een gered mensenleven op 200.000.000,-- euro. In woorden: tweehonderdmiljoen euro. Een mensenleven mag tegenwoordig wat de samenleving betreft, ongeveer een 80.000,-- euro kosten aan medische behandeling per jaar (
http://aantaldoden.blogspot.com/2006/06/wat-mag-een-levensjaar-kosten.html). Dat is dus aanzienlijk minder. Om precies te zijn: we zijn bereid 2500 keer zo veel uit te geven om iemand uit de klauwen van terroristen te redden dan wanneer we diezelfde hulp in een ziekenhuis moeten laten geven door een medisch specialist.

De verhoudingen zijn dus zoek. Men begrijpt niet alleen niet goed, wat men eigenlijk beweert. Men begrijpt ook niet meer goed, wat men eigenlijk aan het doen is. Een patient in een ziekenhuis mag niets kosten, is niet interessant, is saai, is dom, is irritant, maar iemand die bedreigd wordt door terroristen is een soort godheid, is een held. Niets is te veel als je bedreigd wordt door terroristen. Bijna alles is te veel als je een lekkende hartklep hebt of iets simpels als galstenen.

4. Maar dat is nog niet alles. Ondertussen knagen de terroristenbestrijders aan de wortels van de rechtstaat. Ik citeer uit de advertentie: 'Mensen die zich verdacht gedragen, worden scherp in de gaten gehouden.' Je ziet er wat vreemd uit en zonder vorm van proces is dat al voldoende om je extra scherp in de gaten te houden. Net alsof je als echte terrorist zo dom zou zijn, je verdacht te gedragen. Het getuigt van een kinderlijke logica, die kennelijk zijn oorsprong vindt in veel naar de t.v. kijken. De echte schurk gedraagt zich verdacht. Zo zal het in het echt dus ook wel gaan, denkt het kind.

Ander citaat: "Wetten zijn en worden aangepast." En meteen laat men daarop volstrekt onlogisch volgen: "In Nederland moet iedereen zich aan de wet houden." Maar als jij in de gelegenheid verkeert kennelijk om die wetten naar jouw hand te zetten, dat houden het juist op wetten te zijn, waar iedereen zich aan moet houden. En opnieuw begrijpt men zelf kennelijk niet, wat men precies beweert.

Nog een citaat: "Ziet u iets verdachts, waarschuwt u dan..." Ja, ik zie erg veel verdachts. En ik denk dat het de hoogste tijd is om te waarschuwen. Ik denk dat het gevaar groot en acuut is. Maar het gevaar draagt geen lange baarden, geen lange gewaden, en geen hoofddoekjes. Het gevaar wordt gevormd door autochtone Nederlanders die niet meer goed begrijpen wat ze allemaal beweren en aan het doen zijn.

Laten zien waar je mee bezig bent

'Verder vind ik dat, wanneer je het voorrecht hebt om aan een universiteit te mogen werken, je moet laten zien waar je mee bezig bent.' RUG-hoogleraar bewegingswetenschappen Theo Mulder in een interview met René Fransen.

Commentaar: helemaal mee eens. Waar ben ik in de praktijk vooral mee bezig? Onderwijs dus. Hoe laat ik dat zien? Is dat interessant? En in wie zijn tijd moet ik dat laten zien: die van mijn werkgever of die van mijzelf?

Bron: UK, 22 juni 2006, p. 2, René Fransen. 'Wetenschap moet weer gezag krijgen.'

Gevangenisdirecteur of fraudeur? De macht van publiceren?

NRC Handelsblad van 29/06/2006 kondigt het bericht op de voorpagina aan: Onderzoek Justitie: succesclaim Den Engh is overdreven. Op p. 2 volgt het eigenlijke artikel: Omstreden tuchthuis is onsuccesvol. Uit het onderzoek van het WODC dat in opdracht van minister Donner van Justitie werd uitgevoerd, blijkt dat er stevig geknoeid is met de cijfers (mijn formulering, Mik). Zo was het recidive-percentage na een jaar niet 9%, zoals de voormalige directeur Jonker in zijn proefschrift (verdedigd aan de RUG) stelde, maar 28%. Niet slechts 4 maar in werkelijkheid 13 van de 46 jongens die aan de 'therapie' onderworpen werden, recidiveerden binnen een jaar na het vertrek uit Den Engh. Ook NU.NL gaf een soortgelijk bericht.

Den Engh is in feite een jeugdgevangenis waar onder andere niet-criminele, zwakzinnige jongeren worden 'behandeld' met een omstreden methode: de socio-groeps-therapie. In feite is deze methode voor een deel gebaseerd op hersenspoel-technieken afkomstig uit de Koreaanse oorlog en de Amerikaanse 'bootcamps'. Methoden waarvan psychologen al heel lang weten dat ze niet echt werken en dat ze vaak zelfs onherstelbare schade aan de persoonlijkheid van de slachtoffers toebrengen(opm. Mik).

Fraude in wetenschap komt vaker voor dan je denkt, maar komt natuurlijk lang niet altijd uit. Toch vraag je je af, wat de waarde van een proefschrift is als een leescommissie van hoogleraren uit het vakgebied kennelijk geen nattigheid voelt, terwijl dat voor een relatieve buitenstaander wel vrij snel duidelijk is.

Waarom sloeg die waardering voor de socio-groeps-therapie opeens om? Sloeg die waardering om? Ik denk van wel. Eerst was vrijwel de hele Tweede Kamer overtuigd van deze 'succesvolle' aanpak en waren de enthousiaste verhalen van directeur Jonker tot in de Telegraaf te vinden.

Dan gelast de minister opeens een onderzoek en weten de onderzoekers (uiteindelijk in dienst van de minister) precies op welke punten er gesjoemeld is. Wat is er in de tussentijd gebeurd?

Google geeft op deze vraag een vrij duidelijk antwoord. Als je googelt op Den Engh vind je ergens bovenin een kritisch artikel over Den Engh uit Skepter. Iemand had zijn twijfels bij het succesverhaal van directeur Jonker en dook er wat dieper in. De twijfels werden gepubliceerd in een artikel en later in een boek.

Ogenschijnlijk gebeurt er eerst helemaal niets. Het artikel vermeldt 'winter 2004'. Het lijkt een verloren gevecht. Den Engh met haar miljoenen-budget, haar geoliede PR-apparaat en de talloze PR-medewerkers. Maar toch knaagt het. Stel nu eens, dat... Dan volgt een onderzoek en al voor dat de uitkomsten van het onderzoek bekend zijn gemaakt, volgt terugroeping van de frauderende gevangenisdirecteur.

Bizar blijf ik het vinden. Zwakzinnige jongeren in Nederland die nooit veroordeeld zijn voor een misdrijf. Die worden opgesloten in jeugdgevangenissen. Die worden onderwerpen aan behandelingen die in strijd zijn internationale verdragen (in feite dus: worden gemarteld) terwijl de gevangenisdirecteur een fraudeur blijkt te zijn die ondertussen ook nog kans ziet op deze kwalijke praktijken te promoveren. En dan tenslotte ontmaskerd wordt door een 19-jarige studente die het succesverhaal van de gevangenisdirecteur in zijn sjieke pak niet zo maar wil geloven.

Wat deze geschiedenis leert, is dat een enkele publicatie een grote invloed kan hebben. Vroeger was het misschien een artikel in een van de talloze tijdschriftjes gebleven en was het misschien slechts door een handjevol gelezen. Dankzij Internet en Google was het nu zo, dat als je googelde op Den Engh je vrijwel onmiddellijk op dit artikel stuitte. En voor dit artikel hoefde je niet meer naar de bibliotheek. Na 1 muisklik was het er. Dat was meer dan waar het PR-apparaat van Den Engh op berekend was ondanks de talloze miljoenen. Dat was voor directeur Jonker dweilen met de kraan open.