Voortbestaan van de mens in gevaar? Ach, nou ja...

In mijn vorige notitie was ik nogal somber over de mogelijkheid het smelten van de ijslaag op Groenland te voorkomen. Ik sta in dat standpunt jammer genoeg niet alleen, lees ik in NRC Handelsblad van 25 oktober 2007 op p. 10: "Van duurzaamheid is geen sprake" door Karel Knip. Het vierde UNEP rapport 'GEO-4' hier is niet echt enthousiast over de vorderingen die de wereld op milieugebied gemaakt heeft sinds 1987. (UNEP is de milieucommissie van de VN.) Niet één van de grote milieuproblemen is sinds 1987 dichter bij een oplossing gekomen. Wel is de wereldbevolking met 1/3 toegenomen in die tijd, de handel met 200%, de uitstoot van CO2 ook met 1/3 en verder namen de inkomens wereldwijd gezien met 2% per jaar toe. Economisch gaat het dus goed, maar met het milieu niet. UNEP ziet de klimaatverandering als het grootste probleem. Volgens UNEP is aanpassing aan de klimaatverandering nu een noodzaak, omdat broeikasmaatregelen, mochten die er nog komen, een verdere stijging van de temperatuur toch niet meer zullen voorkomen. Zo is de verwoestijning van o.a. Spanje waarschijnlijk toch niet meer te keren. De effecten van de steeds intensievere landbouw bedreigen de levensomstandigheden van 1/3 van de wereldbevolking.

In NRC Handelsblad van 31 oktober 2007 (p. 6) publiceert Jan Terlouw een stukje met dezelfde titel als ik hierboven heb gebruikt: Voortbestaan van de mens in gevaar. Ach, nou ja... Aanleiding voor zijn stukje is het hierboven door mij aangehaalde stukje over het UNEP-rapport. Terlouw merkt allereerst op dat dit geen voorpagina-nieuws was. Al die uiterst verontrustende mededelingen waren niet goed genoeg voor de voorpagina. Economisch nieuws is dat al snel wel, dit niet. Er wordt heel wat afgepraat over de klimaatverandering en de noodzaak er iets aan te doen, schrijft hij.

Terlouw vindt dat er technische oplossingen voor handen zijn. Het is een economisch probleem, maar qua kosten zou het om een beperkt percentage van de wereldproductie gaan. Nee, het werkelijke probleem is politiek en de belangen van de grote bedrijven: oliemaatschappijen, elektriciteitsproducenten en autofabrikanten, vindt hij.

Het eerste deel van zijn verhaal lijkt me wel te kloppen. Het tweede deel niet. Wat min of meer wel klopt, is dat we vermoedelijk technisch de zaak zouden kunnen oplossen. En dat zou dan om meer moeten gaan dan de CO2 uitstoot te beperken. Het teveel aan CO2 zou grotendeels weer uit de atmosfeer gehaald moeten worden. Dat is mijn standpunt, maar vermoedelijk nog niet het zijne.

Het grote probleem is echter dat niemand daar echt zin in heeft. Alleen al om de uitstoot van CO2 in Nederland dit jaar weer uit de atmosfeer te verwijderen, zou een gigantisch bedrag kosten. Geen enkele Nederlander zit daar echt op te wachten. We willen graag blijven autorijden, we willen graag met het vliegtuig op vakantie en we willen thuis lekker lang onder een hete douche. En zelfs al zou heel Nederland om gaan dan nog zou ook de rest van de wereld moeten volgen. Op het moment dat je in een ontwikkelingsland moet kiezen tussen geen eten en geen CO2 uitstoot of wel eten en wel wat CO2 uitstoot is die keuze niet moeilijk. Voor ons is die keuze misschien iets minder dramatisch, maar de uitkomst is hetzelfde. Ook wij zijn niet in staat die gemakkelijke auto te laten staan. En ook wij zijn niet bereid in een koud huis te wonen, zo lang het anders kan. En ook wij willen vleestomaten midden in de winter voor onze salades zo lang we die kunnen kopen.

Met of zonder politiek, met of zonder grote bedrijven, op dat punt zitten wij mensen allemaal gelijk in elkaar. We zijn typisch korte termijn denkers en dat zal niet zo maar veranderen. Mentaal zijn we niet opgewassen tegen dit soort lange termijn problemen. Daarom denk ik net als het UNEP dat die opwarming stevig doorgaat en dat we daar maar mee moeten leren leven.

De suggestie dat het voortbestaan van de mensheid in gevaar is, lijkt me op dit moment wat overtrokken. Natuurlijk zullen er veel mensen uiteindelijk overlijden door dit soort zaken. Maar de meesten zullen overleven en lekker doorgaan met CO2 uitstoten.

Eigenlijk vind ik de reactie in de titel, die Terlouw afkeurt, wel verstandig. Wat voor zin heeft het ons hier al te druk over te maken. Sommige dingen heb je in de hand. Andere niet. Dit is iets dat we met zijn allen doen, terwijl we onszelf en onze medemensen niet in de hand hebben. Dat is beroerd, maar het is gewoon niet anders. We moeten er misschien maar mee leren leven.