Smeltend poolijs: hoe lang duurt het nog?

De opwarming van de Aarde leidt natuurlijk tot allerhande problemen. Maar het probleem dat ons Nederlanders het meest zou moeten bezighouden, is de vraag: Wanneer is er zo veel poolijs gesmolten dat Nederland het vermoedelijk niet langer droog houdt? Natuurlijk is dit een belachelijke vraag, want Nederland zal nooit onderlopen! Nooit! Maar laten we nu juist om aan te tonen, hoe onzinnig die vraag is, hem toch even proberen te beantwoorden.

Directe aanleiding voor dit stukje, is een artikeltje van Marion de Boo in NRC Handelsblad van 29 januari 2008 (p. 8) getiteld: Kamperen op het ijs. Ze interviewt daarin Michiel van den Broeke van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek in Utrecht (IMAU) over Groenland, Antarctica en de zeespiegelstijging. Van den Broeke doet veldwerk op Groenland en Spitsbergen en is driemaal op Antarctica geweest. "In 2001 dacht het IPCC dat het zeeijs in het noordpoolgebied pas laat in de 21e eeuw aan het eind van de zomer verdwenen zou zijn, nu denken we dat dat al rond 2013 kan gebeuren. Zelfs sommige conclusies uit het laatste IPCC-rapport uit 2007 zijn al weer achterhaald." Als ik dit lees, moet ik denken dat de IPCC denkbeelden nog sneller smelten dan het poolijs.

Van den Broeke vertelt dat ze zich vooral richten op de massa van de ijskappen in hun onderzoek. Op dit moment verliezen die ijskappen een 100 kubieke kilometer ijs per ijskap per jaar. Dat is goed voor 20% van de huidige zeespiegelstijging.

Maar hoeveel stijgt het zeeniveau met 100 kubieke kilometer ijs, vraag ik me af. Even zoeken leert dat het ijsverlies van Antartica op dit moment leidt tot een zeespiegelstijging van 0,5 millimeter (hier). Het Groenlandse ijs levert dezelfde bijdrage, dus samen levert dat 1 mm per jaar op. Wel, dat lijkt mee te vallen. In 100 jaar hebben we dan 10 cm stijging. Dan kunnen we voorlopig wel weer even autorijden.

Wacht even, hetzelfde artikel geeft aan dat het verlies aan ijs in 10 jaar ongeveer verdubbeld is. Over weer 10 jaar is het verlies aan ijs dus mogelijk al 2 millimeter per jaar. Niemand weet natuurlijk zeker hoe het precies met het smelten van dat poolijs zal gaan. Maar wat als dat smelten inderdaad iedere 10 jaar blijft verdubbelen? In de wiskunde heet dat, dat we een exponentieel verband veronderstellen. Over 30 jaar zouden we dan per jaar te maken hebben met 4 millimeter zeespiegelstijging. Over 100 jaar bedraagt de stijging dan 1024 mm of meer dan 1 meter PER JAAR.

Voor Nederland wordt er van uitgegaan dat we 1 meter zeespiegelstijging nog wel kunnen opvangen, maar dat het bij 1,5 meter niet meer vol te houden is. Ik maak een ruwe berekening en kom uit op 2077, afgerond 2080. De zeespiegelstijging ten gevolge van alleen de ijskappen van Antartica en Groenland bedraagt dan ruwweg een 125 cm. De stijging door gletsjers elders en door de uitzetting van het warmere zeewater komt daar nog eens bovenop, zodat we dan ongeveer op 150 cm of hoger moeten zitten. Dat is over ongeveer 70 jaar dus.

Natuurlijk is dit maar een ruw model. Aan de andere kant blijken ruwe modellen het in de wetenschap vaak beter te doen dan heel verfijnde. En het kan best zijn, dat het allemaal twee keer zo lang duurt. Het kan ook best zijn dat het allemaal nog veel sneller gaat. Maar als het model een beetje klopt, zou het over ongeveer 70 jaar goed mis moeten zijn. En dat kan dus ook best het dubbele worden: 150 jaar. Maar de duizend jaar waar we het nog minder dan een jaar geleden over hadden, lijken dus opeens niet erg realistisch meer.