maandag, juli 03, 2006


Gevangenisdirecteur of fraudeur?
De macht van publiceren?

NRC Handelsblad van 29/06/2006 kondigt het bericht op de voorpagina aan: Onderzoek Justitie: succesclaim Den Engh is overdreven. Op p. 2 volgt het eigenlijke artikel: Omstreden tuchthuis is onsuccesvol. Uit het onderzoek van het WODC dat in opdracht van minister Donner van Justitie werd uitgevoerd, blijkt dat er stevig geknoeid is met de cijfers (mijn formulering, Mik). Zo was het recidive-percentage na een jaar niet 9%, zoals de voormalige directeur Jonker in zijn proefschrift (verdedigd aan de RUG) stelde, maar 28%. Niet slechts 4 maar in werkelijkheid 13 van de 46 jongens die aan de 'therapie' onderworpen werden, recidiveerden binnen een jaar na het vertrek uit Den Engh. Ook NU.NL gaf een soortgelijk bericht.

Den Engh is in feite een jeugdgevangenis waar onder andere niet-criminele, zwakzinnige jongeren worden 'behandeld' met een omstreden methode: de socio-groeps-therapie. In feite is deze methode voor een deel gebaseerd op hersenspoel-technieken afkomstig uit de Koreaanse oorlog en de Amerikaanse 'bootcamps'. Methoden waarvan psychologen al heel lang weten dat ze niet echt werken en dat ze vaak zelfs onherstelbare schade aan de persoonlijkheid van de slachtoffers toebrengen(opm. Mik).

Fraude in wetenschap komt vaker voor dan je denkt, maar komt natuurlijk lang niet altijd uit. Toch vraag je je af, wat de waarde van een proefschrift is als een leescommissie van hoogleraren uit het vakgebied kennelijk geen nattigheid voelt, terwijl dat voor een relatieve buitenstaander wel vrij snel duidelijk is.

Waarom sloeg die waardering voor de socio-groeps-therapie opeens om? Sloeg die waardering om? Ik denk van wel. Eerst was vrijwel de hele Tweede Kamer overtuigd van deze 'succesvolle' aanpak en waren de enthousiaste verhalen van directeur Jonker tot in de Telegraaf te vinden.

Dan gelast de minister opeens een onderzoek en weten de onderzoekers (uiteindelijk in dienst van de minister) precies op welke punten er gesjoemeld is. Wat is er in de tussentijd gebeurd?

Google geeft op deze vraag een vrij duidelijk antwoord. Als je googelt op Den Engh vind je ergens bovenin een kritisch artikel over Den Engh uit Skepter. Iemand had zijn twijfels bij het succesverhaal van directeur Jonker en dook er wat dieper in. De twijfels werden gepubliceerd in een artikel en later in een boek.

Ogenschijnlijk gebeurt er eerst helemaal niets. Het artikel vermeldt 'winter 2004'. Het lijkt een verloren gevecht. Den Engh met haar miljoenen-budget, haar geoliede PR-apparaat en de talloze PR-medewerkers. Maar toch knaagt het. Stel nu eens, dat... Dan volgt een onderzoek en al voor dat de uitkomsten van het onderzoek bekend zijn gemaakt, volgt terugroeping van de frauderende gevangenisdirecteur.

Bizar blijf ik het vinden. Zwakzinnige jongeren in Nederland die nooit veroordeeld zijn voor een misdrijf. Die worden opgesloten in jeugdgevangenissen. Die worden onderwerpen aan behandelingen die in strijd zijn internationale verdragen (in feite dus: worden gemarteld) terwijl de gevangenisdirecteur een fraudeur blijkt te zijn die ondertussen ook nog kans ziet op deze kwalijke praktijken te promoveren. En dan tenslotte ontmaskerd wordt door een 19-jarige studente die het succesverhaal van de gevangenisdirecteur in zijn sjieke pak niet zo maar wil geloven.

Wat deze geschiedenis leert, is dat een enkele publicatie een grote invloed kan hebben. Vroeger was het misschien een artikel in een van de talloze tijdschriftjes gebleven en was het misschien slechts door een handjevol gelezen. Dankzij Internet en Google was het nu zo, dat als je googelde op Den Engh je vrijwel onmiddellijk op dit artikel stuitte. En voor dit artikel hoefde je niet meer naar de bibliotheek. Na 1 muisklik was het er. Dat was meer dan waar het PR-apparaat van Den Engh op berekend was ondanks de talloze miljoenen. Dat was voor directeur Jonker dweilen met de kraan open.

2 Comments:

Anonymous Anoniem said...

Je analyse is te eenzijdig. Nu vergeet je dat er al in april 2004 landelijk aandacht is besteed aan mogelijke misstanden binnen Den Engh in oa. de Volkskrant het Utrechts Nieuwsblad. En voordat het WODC toehapte, is er in elk geval 1 rapport gepubliceerd van een gezaghebbend onderzoeksbureau waarin ook stevige vraagtekens worden geplaatst bij het succes van Den Engh. Dat is misschien minder gemakkelijk te googlen, maar ik weet uit eigen waarneming dat het in elk geval op de verantwoordelijke minister grote invloed heeft gehad. Want vanaf dat moment geloofde hij niet meer zo in de mythe van Den Engh.

Frissevlootje

06 juli, 2006  
Blogger Mik van Es said...

Jammer. Weer een mooi verhaal minder. Bedankt voor de correctie.

De theorie van een enkele publicatie die een hoop effect sorteert, is dus in dit geval kennelijk niet automatisch juist. Het is dan meer de stage drup die de steen uitholt. Zo'n artikel legt dan wel gewicht in de schaal maar laat de weegschaal niet onmiddellijk doorslaan.

Is de theorie van de enkele invloedrijke publicatie in andere gevallen wel juist? Ik zou zelf weinig concrete voorbeelden weten.

Thomas Kuhn suggereert dat het bij basale zaken meestal een soort strijd wordt tussen 2 paradigma's.
De aanhangers van het oude paradigma gaan niet overstag, maar sterven tenslotte uit, zegt men wel. Maar dat is dus vooral voor de mensen die er heel dicht bij betrokken zijn en al zeer gevestigde opinies op zo'n punt hebben.

07 juli, 2006  

Een reactie posten

<< Home