Valt wetenschappelijk onderzoek van bovenaf te sturen?

Harry Lintsen, hoogleraar Geschiedenis der Techniek aan de TU Eindhoven en Hans Schippers, onderzoeker aan de faculteit Technologie Management schreven het boek 'Gedreven door Nieuwsgierigheid'. Een selectie van 50 jaar onderzoek aan de TU Eindhoven. Hierin beschrijven ze 28 onderzoeksprojecten gekozen om hun praktische toepasbaarheid en hun technisch of wetenschappelijk succes.

Onderzoeksprojecten gaan vaak gepaard met beloften van economisch gewin en maatschappelijk nut, constateren de auteurs, maar die ambities en verwachtingen komen zelden uit.

De TU behaalt uitstekende citatiescores, geen enkele Nederlandse universiteit doet het wat dat betreft beter. De kwaliteit van het onderzoek staat dus buiten kijf.

Technologische vernieuwingen en wetenschappelijke doorbraken zijn niet te plannen. Toch is de geschiedenis van de 28 Eindhovense onderzoeksprojecten doorspekt van plannenmakerij.

Lintsen:'Het top down aansturen van wetenschappelijk onderzoek is o zo moeilijk. Het is Philips op het Natlab ook nooit gelukt. Je ziet de grootste successen voortkomen uit mislukkingen. Onderzoekers moeten hun weg vinden in een technisch labyrint. Technologische vernieuwingen volgen geen rechte lijn. Je kunt wel een beetje sturen, maar uiteindelijk kom je toch heel ergens anders terecht dan je van tevoren bedacht had. Het is op voorhand moeilijk te zeggen wat het succesvolle pad wordt. Het is onmogelijk om te voorspellen of innovaties economisch of maatschappelijk voordeel zullen opleveren. Het is al niet eens goed (achteraf, Mve) te meten. Daarom is een eenzijdige focus op kennisvalorisatie funest. Je moet breder kijken.

Bron: NRC/Handelsblad, 18/03/2006, p. 47, Succes is niet te koop. Michiel van Nieuwstadt.