Wetenschap is moeilijk...

'Wetenschap is moeilijk, het gaat traag. Als je alleen op korte termijn denkt, krijg je conformisme.'

'Voeding zit op het randje van wat de wetenschap kan, maar langs die afgrond bloeien de mooiste bloemen.'

Martijn Katan (toonde als een van de eersten de schadelijke effecten van transvetzuren aan voor de cholesterol-levels)

In: NRC Handelsblad, 25/03/2006, p. 47, Veel claims, weinig kennis. Dirk van Delft.

Onderwijsvernieuwing

'...maar op de eerstegraads lerarenopleiding zitten dit jaar 8 mogelijke aanstaande leraren natuurkunde. Voor het hele land, met 800 middelbare scholen. De praktijk is nijpender dan waar sommige idealen rekening mee houden.'

Bron: NRC Handelsblad 26/03/2006, p. 16, Onderwijsvernieuwing, met een harde kop en zachte hand. Marc Chavannes.

Grote vooruitgang bij AIDS-bestrijding?

Bij de bestrijding van de aids-epidemie is grote vooruitgang geboekt. "Maar we rennen nog steeds achter de ziekte aan." Aldus Peter Piot, directeur Unaids.

'Nooit eerder in het bestaan van Unaids was de Vlaming dr. Peter Piot zo optimistisch. Alle instrumenten om de aids-epidemie te keren zijn beproefd en beschikbaar. Er wordt alleen te weinig mee gedaan.'

Commentaar Mik

De cijfers. (Eind) vorig jaar waren er 40 miljoen mensen besmet. Vorig jaar zijn er 5 miljoen gevallen bijgekomen en 3 miljoen mensen stierven als gevolg van aids. Voor de duidelijkheid heb ik de cijfers afgerond.

De cijfers spreken duidelijke taal, denk ik. Als er in 1 jaar 5 miljoen nieuwe gevallen bijkomen op een totaal van ongeveer 35 a 40 miljoen, dan betekent dat dus alleen maar dat het aantal besmettingen ieder jaar met ongeveer 1/7 tot 1/8 groeit. Omdat de totale hoeveelheid mensen die besmet is ook nog eens groeit, groeit de epidemie dus steeds sneller. Weinig reden om optimistisch te zijn dus.
Tegelijkertijd is er geen enkele reden waarom de epidemie nog in die mate zou moeten groeien. De verwekker is bekend, de manier waarop de ziekte wordt overgedragen is bekend en met een aantal simpele maatregelen zou de ziekte goed onder controle te brengen moeten zijn. Dus, inderdaad, de instrumenten zijn er en ze zijn beproefd. Maar nu nog het toepassen. Hoe krijg je landen, regeringen, politici, mensen in beweging?

Het probleem is niet dat mensen achter AIDS aanrennen, het probleem is dat ze sloffen
in plaats van rennen.

Bron: NRC, 24/03/2006, p. 5, Wereld rent nog steeds achter aids aan. Dick Wittenberg.

Geniaal idee

De NRC bevat vandaag (24/3/2006) een klein intro-artikeltje op de voorpagina: 'Smelten ijskappen sterk onderschat'.

'De smeltsnelheid van de ijskappen op noord- en zuidpool wordt sterk onderschat, aldus Science. De zeespiegel kan deze eeuw aanzienlijk meer en sneller stijgen dan eerder aangenomen.' In het vervolg-artikel op p. 5 blijkt dan dat het in totaal om 4 artikelen in Science gaat, die alle 4 dezelfde strekking hebben. Voor de laagwonende Nederlanders niet echt geruststellend nieuws dus.

Op p. 27 in het katern Boeken heeft Salomon Kroonenberg, hoogleraar geologie aan de TU Delft, een paginagroot artikel geschreven Waar is de sneeuw van weleer. Hierin bespreekt ze 3 boeken die klimaatrampen voorspellen. Het gaat me hier niet om die boeken, maar om haar reactie op deze wat verontrustende boeken.

'Wat moeten we hier nu mee, met al deze rampscenario's? ... Is er dan niemand die op de gedachte komt dat al die zogenaamde rampen, zoals opwarming van het klimaat, zeespiegelschommelingen, veranderende ecosystemen, smeltende gletsjers, normale natuurverschijnselen zijn, die ook optreden als de mens niets doet, die in het verleden ook talloze malen zijn opgetreden ver voordat de mens er was? ... Hadden Brown, Flannery en Kolbert dat maar gedaan, dan was er tenminste misschien iemand na gaan denken.'

Ik dramatiseer het wat. Een eenvoudige visser staat op het strand. Hij kijkt naar de zee die zich ver teruggetrokken heeft. Naast hem staan 2 wetenschappers. Wetenschapper A zegt: 'U moet voortmaken. Er is een vloedgolf op komst. Waar U nu staat, zal over enkele uren het water 6 meter hoog staan. Wetenschapper B zegt: 'Ach mijnheer, wetenschapper A is een typische doemdenker. Wat moet u met die informatie? Die vloedgolf waar hij het over heeft, is een volstrekt normaal natuurverschijnsel dat al duizenden malen is opgetreden. Door deze vloedgolf zal het leven niet van aarde verdwijnen, maar zich opnieuw aanpassen.'

Beide wetenschappers hebben volledig gelijk. Maar wat doet u als u de eenvoudige visser bent?

De NRC als slijpsteen voor de geest

Vandaag in de NRC op de voorpagina een korte intro: GM geeft 2 mld aan vroegpensioen uit. Ik laat het stukje hier volgen.

New York, 23 maart. De noodlijdende Amerikaanse autofabrikant General Motors geeft naar schatting 2 miljard dollar uit om ruim 125.000 werknemers vervroegd te pensioneren. Pagina 19

Hoeveel is dat nu?, vraag ik me af. Uit het hoofd is nog best lastig, dus ik pak mijn rekenmachien: de CASIO fx-82MS. Ik type in: 2x10^9:12500=16,000. Lijkt me duidelijk. Als je vervroegd gepensioneerd wordt, is dat niet zo gek veel geld.

Ik ga na pagina 19. 'Werknemer mag weg met ruim een ton'

New York, 23 maart. Ruim 125.000 werknemers van autofabrikant General Motors en zijn toeleverancier Delphi krijgen tot 140.000 dollar per persoon aangeboden om met vervroegd pensioen te gaan. Deze ongekende overeenkomst werd gisteren bekendgemaakt door General Motors (GM), Delphi en vakbond UAW.

Ik pak opnieuw de zakjapanner. Opnieuw 16.000,--. Nog een keer. Weer 16.000,--.

Tja, je moet ook goed lezen. Er staat 'tot'. Er hoeft dus maar 1 werknemer te zijn die 140.000 dollar aangeboden krijgt.

Het leuke en het trieste is dat dit vermoedelijk vrijwel niemand opvalt.

Waarom breng je zo'n bericht zo? Als je zegt dat het gemiddeld 16.000,-- is, is het heel gewoon en is de hoogte van het bedrag volstrekt oninteressant. Als je er 140.000 dollar van maakt, heb je iets dat de mensen aanspreekt. Kortom: de NRC is overeenkomstig de reclame vandaag een echte slijpsteen voor de geest.

Selectieve waarneming

Op bladzijde 18 vandaag een stukje over de tv-serie Black White.

Is er wel of niet sprake van racisme? Bruno (geschminkt als zwarte) en Brian (van zichzelf zwart) gaan de stad in. Twee blanke vrouwen gaan op straat hun uit de weg. Brian ziet zijn ideeen bevestigd. Ze waren bang voor twee zwarte mannen. Nee hoor, zegt Bruno, de stoep was simpelweg niet breed genoeg voor ons allemaal. Jij bent gewoon op zoek naar racisme. Brian wordt boos. Hij weet als neger waar hij het over heeft.

Bruno: 'Je ziet gewoon wat je wilt zien.'
Brian: 'En jij ziet niet wat je niet wilt zien.'

---------------

Nadat ik dit stukje geschreven had, moest ik eraan terugdenken.
Is dit wel een voorbeeld van selectieve waarneming?

Nee, dus. Ze nemen hetzelfde waar, maar hun interpretaties verschillen.


Bron: NRC, 21/3/2006, p. 18, In de huid van een ander, Freek Staps.

De crisis in het onderwijs: belang van harde cijfers

Dr. Ad Verbrugge van de VU (cultuurfilosoof) spreekt vanavond in Zaandam over de crisis in het onderwijs.

'Mijn studenten kunnen aardig overweg met de computer, ze maken werkstukken met een leuke lay-out en mooie plaatjes. Maar daar houdt het in veel gevallen mee op. Een echte competentie zou zijn: weten hoe je een stuk schrijft met een kop en een staart, zonder fouten in spelling of grammatica en met juiste leestekens. Je moet een beetje woordgevoel hebben, alinea's kunnen opbouwen, kunnen analyseren, verbanden leggen en samenvatten, een gedachtegang ontwikkelen. Al zulke basisvaardigheden zijn achteruitgegaan. Ook de leraren opleidingen zijn uitgehold. Zo wordt er alom gemarchandeerd met vakinhoud.'

Een groep verontruste docenten en ouders hebben nu de Vereniging Beter Onderwijs Nederland opgericht. De website www.beteronderwijsnederland.nl gaat dezer dagen draaien.

En dat het onderwijs niet meer is, wat het was....

Ik heb mijn ervaringen met 3 kinderen in het basis en het voortgezet onderwijs. Ik heb natuurlijk ook zelf als docent ervaringen en indrukken. En tenslotte hoor ik ook van anderen nog wel eens iets. Dus wat mij betreft, zit daar veel waars in.

Of is het alleen nostalgie? En was het vroeger ook niet zo geweldig? Het beroerde is simpelweg dat harde cijfers ontbreken. We weten het gewoon niet. Zonder cijfers blijft het bij indrukken, ervaringen, meningen.

Bron: NRC, 21/03/2006, p. 8, Uitholling alom, Marian de Boo.

Mooie uitspraak: Blindheid en ten gronde gaan

Wie de goden te gronde willen richten, die slaan zij eerst met blindheid.

Want wie geen oog en gevoel heeft voor de krachten die hem omringen, loopt een groot risico dat ze hem inhalen en verpletteren.

Johan Schaberg in een stukje Surfen op machtige golven in NRC Handelsblad van 19/03/2006, p. 24.

Beta is topsport voor het brein.

Klaas Landsman is hoogleraar wiskunde aan de Nijmeegse Radboud Universiteit. Hij vindt dat wiskunde op scholen te gemakkelijk gemaakt is. Wiskunde is moeilijk, maar dat is juist het leuke ervan.

Beta is topsport voor het brein, stelde hij op de eerste Universumlezing. En elke topsporter weet: daarvoor moet je heel hard trainen. No pain, no gain.

Comment Mik: soortgelijke ervaringen lijken ook aan de basis te liggen van het succes van Cambridge door het selectiesysteem waarin de nadruk op wiskunde kwam te liggen. Ook mijn ervaring met remedial teaching is dat wiskunde training heel positief uitwerkt maar het moet natuurlijk niet zo moeilijk zijn dat een student/leerling erin vastloopt.

Bron: NRC Handelsblad, 18/03/2006, p. 49, Gun kinderen de uitdaging en de voldoening.

Valt wetenschappelijk onderzoek van bovenaf te sturen?

Harry Lintsen, hoogleraar Geschiedenis der Techniek aan de TU Eindhoven en Hans Schippers, onderzoeker aan de faculteit Technologie Management schreven het boek 'Gedreven door Nieuwsgierigheid'. Een selectie van 50 jaar onderzoek aan de TU Eindhoven. Hierin beschrijven ze 28 onderzoeksprojecten gekozen om hun praktische toepasbaarheid en hun technisch of wetenschappelijk succes.

Onderzoeksprojecten gaan vaak gepaard met beloften van economisch gewin en maatschappelijk nut, constateren de auteurs, maar die ambities en verwachtingen komen zelden uit.

De TU behaalt uitstekende citatiescores, geen enkele Nederlandse universiteit doet het wat dat betreft beter. De kwaliteit van het onderzoek staat dus buiten kijf.

Technologische vernieuwingen en wetenschappelijke doorbraken zijn niet te plannen. Toch is de geschiedenis van de 28 Eindhovense onderzoeksprojecten doorspekt van plannenmakerij.

Lintsen:'Het top down aansturen van wetenschappelijk onderzoek is o zo moeilijk. Het is Philips op het Natlab ook nooit gelukt. Je ziet de grootste successen voortkomen uit mislukkingen. Onderzoekers moeten hun weg vinden in een technisch labyrint. Technologische vernieuwingen volgen geen rechte lijn. Je kunt wel een beetje sturen, maar uiteindelijk kom je toch heel ergens anders terecht dan je van tevoren bedacht had. Het is op voorhand moeilijk te zeggen wat het succesvolle pad wordt. Het is onmogelijk om te voorspellen of innovaties economisch of maatschappelijk voordeel zullen opleveren. Het is al niet eens goed (achteraf, Mve) te meten. Daarom is een eenzijdige focus op kennisvalorisatie funest. Je moet breder kijken.

Bron: NRC/Handelsblad, 18/03/2006, p. 47, Succes is niet te koop. Michiel van Nieuwstadt.

Waarom het meest significante cijfer links staat.

Tussen de bloeitijd van de Griekse beschaving en de Renaissance werd de wetenschap vooral in Arabische landen bewaard en verder ontwikkeld, aldus Robbert Dijkgraaf in een stukje in NRC/Handelsblad van 18/3/2006 (p.46, Islam uit de vergelijking.)

Er is zelfs nog een klein weeffoutje dat ons daar aan herinnert. We gebruiken natuurlijk decimale getallen. Dat is een van oorsprong Indische uitvinding die via de Arabische wereld naar Europa is gekomen. Maar waarom staat het meest significante cijfer voorop? Neem het getal 137. Dat betekent: 1x100+3x10+7x1. Probeer dit in gedachten nu eens op te schrijven. Je begint dan vast met de '1'. Maar op het moment dat je die 1 hebt opgeschreven, heeft hij nog geen waarde. Hij kan 1x1 betekenen maar ook 1x1000, etc. Pas als je ook de andere cijfers hebt opgeschreven, heeft de 1 zijn waarde gekregen. Zou het niet logischer zijn eerst de 7 op te schrijven, dan de 3 en tenslotte de 1? Dan weet je onmiddellijk waar je aan toe bent.

Maar wacht even! Het Arabisch wordt geschreven van rechts naar links. Omgekeerd aan de richting van ons schrift. En dat geldt natuurlijk ook voor de cijfers. Wij hebben in de vertaling niet goed opgelet.

CITO: 50 procent VMBO, 19 procent VWO

Ongeveer 50% van de kinderen die de CITO-toets gemaakt hebben, hebben een VMBO-advies gekregen, stelde het CITO vandaag, 19% VWO en 31% HAVO.
Bron: NRC/HB 7/3/2006 p.2 CITO: 50 procent vmbo; 19 procent vwo.

Stereotypen II: onjuiste opvattingen?

In NRC/HB van 6/3/2006, p. 18, een stukje over kleding en politieke partijen. Stropdas? Zal wel een VVD'er zijn. Nanette Catoen.

Daniel Wigboldus, hoogleraar sociale pschychologie van de Radboud Universiteit Nijmegen, stelt dat stereotypen cultureel gebonden zijn en zich vormen door opvoeding, op school en via de media.

Als 'cultureel gebonden' betekent 'cultuur gebonden', lijkt dat me wel te kloppen.

Maar daarna komt het. 'Als we keer op keer in de media een VVD'er met een stropdas zien, gaan we automatisch VVD'ers met stropdassen associeren.' Het is leuk bedacht, maar zelfs Skinner heeft het nooit zo extreem gesteld.

En alsof dat nog niet genoeg is: 'Daarnaast speelt de eigen observatie een rol bij stereotypering. Als een bepaald beeld continu bevestigd wordt door eigen ervaringen, blijft het in je hoofd zitten.' (citaat uit het artikel, niet letterlijk van Daniel.)


Veel mensen denken bij Engelsen aan theedrinken. Als je in Engeland bent en je ziet iemand theedrinken, dan wordt de associatie nog sterker, bijna automatisch. ... Dit is functioneel, omdat we anders al die informatie die we binnenkrijgen op een dag niet goed kunnen verwerken.


Bij tegenstrijdige informatie zullen mensen een verklaring gaan zoeken voor de tegenstrijdige informatie, denkt hij ook nog.

Maar het blijft moeilijk om van de vooroordelen af te komen. Wigboldus: 'Ons informatieverwerkingssysteem doet zijn uiterste best om stereotypen in stand te houden, omdat anders het hele systeem omgegooid moet worden.'

Het interessante hier is volgens mij dat Wigboldus er geen flauw idee van heeft hoe vooroordelen in het leven komen en waar ze toe dienen. Bijna alles wat hij zegt, klopt niet.

1. Om te beginnen is de bron van een vooroordeel niet de eigen observatie. Mensen observeren slecht en als ze observeren, trekken ze daar geen conclusies uit.

2. Wat wel klopt, is dat vooroordelen worden geleerd. Misschien dat daar de verwarring door ontstaat. Maar een vooroordeel wordt niet geleerd doordat je het voorgedaan krijgt. Je leert het vooral doordat het je verteld wordt (expliciet of impliciet).

3. Het leren van een associatie als Engelsen -- thee drinken is heel mooi maar helpt de informatieverwerking amper, lijkt me. Vraag je eerst eens af wat het doel van die informatieverwerking is.

4. Bij tegenstrijdige informatie gaan mensen geen verklaring zoeken. Ze negeren die informatie of ze zeggen dat die informatie niet van belang is.

5. De functie van een vooroordeel is niet de informatieverwerking te structureren, lijkt me. Want die informatieverwerking hadden we ook al miljoenen jaren voordat we vooroordelen hadden.

Als dit de heersende opvattingen over stereotypen zijn onder sociaal-psychologen dan valt er kennelijk nog wel wat uit te leggen en recht te zetten.

Maar mogelijk is het in de spur of the moment heel anders in de krant gekomen dan Wigboldus bedoelde. Het zou niet de eerste keer zijn.

De Wet van de Straat

In Amerikaanse sloppenwijken zoals North Philadelphia worden steeds vaker moorden gepleegd als reactie op een klein conflict: een blik die niet bevalt, een toevallige botsing. Het is genoeg om de trekker over te halen.

Elijah Anderson, hoogleraar sociologie Univ. of Pennsylvania, schreef er een boek over: Code of the Street (1999).

In deze achterbuurten heb je te maken met het formele rechtssysteem (maar de politie komt vaak niet) en met de Wet van de Straat. Hierin draait alles om respect. Voordat zwarten gaan vechten, zeggen ze: 'You gonna respect me, nigger!', aldus Anderson. Respect verdien je met een hard optreden, met geweld en zonder vrees voor de dood. Over de politie zeggen de mensen: 'Call the cops, they might not come.'

North Philadelphia is voor de bewoners het einde van de wereld. Er komen geen taxis meer, want het is te gevaarlijk. De bewoners zijn sjacheraars, dealers, minimumloners die weten dat ze hier nooit meer weg komen.

Een dealer begint als jongen voor 8 dollar per uur en heet dan een low dog. Hij betrekt de drugs van een tussenpersoon, de middle dog. Deze werkt voor de top dog. Het probleem van de kleine handelaren zijn de stick uppers, de rippers die hun geld verdienen met het bestelen van de low dogs. Een clean wapen kost 500 dollar. Een wapen waar een drietal moorden mee gepleegd is, kost 50 $. Maar je loopt dan het risico opgepakt te worden voor 3 moorden die je niet gepleegd hebt. Het wapen heet hun piece en dit is hun trots. Zonder wapen zijn ze nekked, naakt.

De wet van de straat is onderdeel van de zwarte tegencultuur. Onderwijs ziet men als blanke onderdrukking. Naar school gaan, is 'acting white' of 'selling out'. Dat doe je niet.

Anderson denkt in de Franse banlieus dezelfde ontwikkeling te zien. Jongeren die zijn uitgestoten en zich tegen de burgerlijke maatschappij keren.

Rappers zijn afkomstig uit de middenklasse maar moeten de Wet van de Straat omarmen om CD's te verkopen.

Bron: NRC/HB, 6/4/2006, p. 4. In Amerikaanse getto's geldt de Wet van de Straat. Tom-Jan Meeus.

Maeslantkering als TB-voorbeeld

Bij een dreigende stormvloed wordt de Nieuwe Waterweg afgesloten met de Maeslantkering. Twee enorme drijvende deuren die als het echt nodig is, uitgevaren worden en daarna afgezonken om de Nieuwe Waterweg voor het hoge water af te sluiten. Deze Maeslantkering geldt als het trotse sluitstuk van de Deltawerken en wordt nog kortgeleden aan een buitenlandse delegatie getoond.

Toch is er een probleem. De kans dat de kering het niet goed doet, werd op 10% geschat. Na een reeks aanvullende maatregelen, bedraagt die kans nog steeds 1%. Dat lijkt weinig, maar omdat het risico gigantisch is, is dit toch erg veel. Als de kering het echt laat afweten, kan een gebied met meer dan 1 miljoen mensen volledig onderlopen. Staatssecretaris Schultz van Haegen gaf vorige week in de Tweede Kamer toe dat de kering niet voldoet aan de verwachtingen.

Wat ik hier interessant vind, is niet het technische falen op zich. Het interessante is dat een belangrijk plan serieus beoordeeld is naar je mag aannemen en dat vervolgens die beoordeling ondeugdelijk blijkt. Dit is slecht een enkel voorbeeld uit een oneindig lange reeks voorbeelden die ik inmiddels heb.

Plannen die gemaakt worden, die vervolgens door deskundigen beoordeeld en geevalueerd worden en goed gekeurd worden en dan tenslotte niet of gedeeltelijk niet blijken te werken. Hoe kan dat?

Plannen beoordeel je op papier. En het trekken van conclusies uit informatie op papier noemen we ook wel tekstbegrip. Dit zijn dus voorbeelden van falend tekstbegrip. Dat gebeurt dus vaker dan je denkt en kennelijk ook bij Rijkswaterstaat ingenieurs.

Kennis zit in het hoofd

Kennis is in de mode. Om subsidie te krijgen, moet je voor elk woord 'kennis' zetten, kennisnet, kennisonderwijs, kennislunch.

Toch zit kennis niet in een net, maar in het hoofd.

Aldus Maarten Huygen in NRC/HB van 4/3/06 p. 17 naar aanleiding van een bijeenkomst in Dordrecht waar de minister het kennisnet zou demonstreren, maar dat ging mooi niet door, want de stroom viel uit.

Ik vind dit wel een verfrissend idee. In de literatuur over tekstbegrip zie je inderdaad heel vaak kennis gelijk gesteld worden aan bladzijden. Zijn er 1000 blz. geschreven/geproduceerd, hup, is de kennis weer 1000 blz. gegroeid.

Goed toeven voor hoogleraren

Het carriereperspectief voor personeel aan de Nederlandse universiteiten is abominabel. Dit wordt deels veroorzaakt door weinig vast wetenschappelijk personeel met maar weinig tijd voor onderzoek, deels door slecht management en door het wegjagen van begaafde onderzoekers naar het buitenland. Er zijn bijna overal te veel -- meestal deeltijdse -- hoogleraren en te weinig hoofddocenten. En er zijn te grote aantallen steeds wisselende promovendi en postdocs...

Het is aan de Nederlandse universiteiten alleen goed toeven voor hoogleraren.

Aldus Dr. F. W. Steutel, emer. hoogleraar wiskunde, Eindhoven in een ingezonden brief aan NRC/HB 4/3/06 p. 16.

In de uitslag van de personeelsenquete van de RUG zag ik een overeenkomstige conclusie maar dan gebaseerd op cijfers. De tevredenheid met het werk bleek bij hoogleraren gemiddeld inderdaad een stuk hoger te liggen dan bij de overige wetenschappelijke staf.

Vallen mannen op grappige vrouwen?

In de NRC/HB van 4/3/06 op p. 53 een artikel 'Waarom mannen niet van grappige vrouwen houden' door Henk van Gelder.

Mannen en vrouwen zoeken volgens de contactadvertenties e.d. iemand die 'gevoel voor humor' heeft. Volgens dit artikel niet. De vrouw zoekt een man die haar aan het lachen kan maken. De man zoekt een vrouw die om zijn grapjes lacht. Maar een grappige/geestige vrouw schrikt hem juist af. Aldus een onderzoek van Eric R. Bressler en Sigal Balshine in Evolution and Human Behavior.

Mannen die grapjes maken worden door vrouwen aantrekkelijker gevonden. Maar mannen hebben geen voorkeur voor humoristische vrouwen.

In het NRC/HB artikel staat het even verderop zelfs nog sterker: mannen kiezen veel minder vaak dan gemiddeld voor geestige vrouwen.

Ook vrouwen zouden geestige vrouwen niet aantrekkelijker vinden, aldus de onderzoekers. (Het gaat hier kennelijk om overwegend hetero-vrouwen, voor lesbi-vrouwen zou het dan nog anders kunnen liggen.)

De methode die men volgde was simpel. Men had 210 studenten als respondent. Deze kregen een reeks portretfoto's te zien met enkele feitelijke en enkele grappige uitspraken van de geportretteerde.

In de rest van het artikel komen bekende grappige vrouwen aan het woord die hierin wel iets herkennen.

Kortom, als alles klopt: mannen vinden geestige vrouwen een beetje eng.

Aantallen doden

In Afrika sterven ongeveer 6.600 mensen aan AIDS iedere dag. Aan malaria sterven dagelijks in Afrika naar schatting 3.000 mensen. En aan honger en armoede sterven er daar dagelijks 24.000.

Het Lowy Instituut verwacht dat in het ergste geval de vogelgriep indien die overslaat op mensen 142 miljoen mensen kan doden wereldwijd.

Bron: Time, Feb. 27, 2006, p. 60. The Deadly Side Effects of Avian Flu. Brian Walsh.

Stijging zeespiegel na smelten ijskap Groenland

Nederlanders maken zich zorgen over het milieu en de opwarming van de Aarde. Maar toch hebben we ook het idee dat het allemaal wel losloopt.

Volgens een artikel in Science stromen de gletsjers in Groenland nu met ongeveer 13 km/jaar in zee. Dat is het dubbele van 5 jaar geleden.

Volgens Eric Rigot, hoofdauteur van het artikel, verloor Groenland in 1996 ongeveer 100 km3 ijs per jaar en was dat het afgelopen jaar meer dan het dubbele. (De exacte verhouding is ongeveer 225/90.)

Hoeveel stijgt de zeespiegel als de totale ijskap van Groenland zou smelten? Volgens Michael Oppenheimer, een Princeton aardwetenschappen prof., is dit ongeveer 6 meter.

Daar kun je geen dijken tegen bouwen. Helemaal niet als ook de ijskap op de Zuidpool voor een deel zou smelten. Bij alleen natte voeten zal het dus uiteindelijk niet blijven.

Bron: Time, Feb. 27, 2006, p. 44: Has the Meltdown begun? Michael D. Lemonick.

Memen en stereotypen

In de NRC/HB vandaag een artikel op p. 27 'Darwin aan het kruis' van Arnold Heumakers. Bij dit artikel zit een kadertje: 'Memen -- harde wetenschap of niet meer dan een metafoor?'

Het begrip 'meme' is geintroduceerd door Richard Dawkins. Het zou komen van het Griekse 'mimema' dat zoveel als nabootsing betekent. Het probleem bij 'memen' is dat ze wat vaag zijn. Wanneer is er sprake van een 'meme'? Hoe moet je het aantonen?

Memen zouden zich net als genen vermenigvuldigen en mensen zouden fungeren als drager en de vermenigvuldiger van het meme. Ook Susan Blackmore heeft er in The Meme Machine over geschreven.

Een meme is dus in feite een cultureel aangeleerd iets. Het wordt of verteld of voorgedaan of afgebeeld en vervolgens overgenomen of niet. In het laatste geval sterft de meme uit.

-----------

Verder in de NRC een stukje over ranzige videoclips: p. 34, 'Zend die ranzige clips niet uit'. Zorgen om vrouwonvriendelijke stereotypen in gangstaraps. Het is van Remmelt Otten.


Stoere mannen die teksten rappen over vrouwen die zo heerlijk kunnen zuigen. Om hen heen kronkelen sexy geklede, onderdanige vrouwen. Speciaal Candy Shop van 50 Cent is een berucht voorbeeld. De Tweede Kamer maakt zich zorgen. De man als pimp. De vrouw als hoerige bitch. Volgens Patty Valkenburg, hoogleraar kind en media aan de UvA dat er inderdaad effecten zijn aangetoond van het kijken naar deze clips. De tolerantie over sexuele agressie neemt toe. Volgens Patty zien jongens de meisjes in de clips als hoerige verleidsters en de meisjes zien dezelfde meisjes als cool en macho. Daardoor gaan de jongens neerkijken op meisjes die zichzelf juist stoer vinden, aldus Patty. De politiek vraagt zich af of dit soort clips niet moeten worden verboden.

Het leuke hier voor mijn idee is dat de clip hier een idee lijkt te promoten, als ik Patty mag geloven. De clip straalt een bepaald vrouwbeeld uit. Niemand hoeft dat vrouwbeeld over te nemen. Maar 50 Cent heeft status. Televisie heeft status. En meiden zien dat soort vrouwen dus als een soort voorbeeld. De jongens kijken naar de mannen en zien dat als een soort voorbeeld. Aldus het stukje.

Zit hier geen onderzoek in?

------------

Het leuke van deze 2 stukjes is dat ze op elkaar aansluiten. Memen zijn nogal vaag. Wanneer wordt er een idee o.i.d. overgenomen? Dat is moeilijk te zeggen. Maar bij videoclips wordt het opeens concreet. Die verkondigen een bepaald man en vrouwbeeld. En wordt dat overgenomen of niet? Zou je toch moeten kunnen onderzoeken!

------------

6/3/2006

Of zo'n idee uit een videoclip wordt overgenomen, weet ik niet op voorhand. Ik heb er zelf wel eens gebiologeerd naar zitten kijken, maar mijn idee over de ideale vrouw is daar niet onmiddellijk diepgaand door gewijzigd, lijkt mij. Maar goed, ik ben van de Hitchcock era en voor sommige jonge mensen zou dat anders kunnen liggen. En ik herinner me dat we ook als een scriptie-onderzoek gedaan hebben naar de invloed van tv op het man/vrouwbeeld. En het onderzoek en de literatuur op dat gebied geven aan dat dat nog niet zo gemakkelijk aan te tonen valt. Mogelijk komt dat ook doordat het onderzoek allemaal nog wat onbeholpen en ongericht is.

Nu van de ranzige videoclips naar de oranje terrorisme-folder van de 'Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding'. Zo'n folder is natuurlijk veel minder indringend. Zelf vind ik het hele idee van zo'n folder ronduit bespottelijk en ik zie dat door die folder eerder versterkt dan weerlegd. De tekst en de opmaak getuigen van een infantiliteit die het ergste doen vrezen over de autoriteiten in ons land. Als ik dan ook nog lees dat 200.000 mensen zich onledig houden met het bestrijden van mijns inziens vooral virtuele en fictieve terroristen...

Maar het verschijnen van zo'n folder zegt natuurlijk wel iets. Kennelijk zijn veel mensen door het volgen van t.v.-uitzendingen in een soort terroristenpsychose beland. Ze zien overal terroristen. En als ze ze niet zien, betekent dat nog niet dat ze er niet zijn, maar dat ze zich juist goed vermomd hebben.

De meme van het wereldwijde terrorisme is dus kennelijk op grote schaal overgenomen, gecopieerd en vermenigvuldigd. Maar wat is hier precies de meme? Hoe moet je het aantonen?

Ik denk dat je het bestaan van zo'n idee in beginsel prima kunt afvragen. Geloof je dat terrorisme een acuut gevaar is? Dat soort vragen. En als dan een groot percentage Nederlanders denkt van wel....

Ho, wacht even! Was dat niet ook precies de oorspronkelijke definitie van stereotype? Een vraag of een stelling die door vrijwel iedereen soortgelijk wordt beantwoord. Ja, ik dacht van wel.

Dan vallen 'meme' en 'stereotype' dus in feite samen. Het zijn in feite grotendeels synoniemen, tenminste wanneer je 'meme' meet via vragen. Je kan een 'meme' natuurlijk ook vaststellen d.m.v. een gebruikte techniek o.i.d.

De vragen waar het om gaat, worden nu: Wat is het effect van het herhaald kijken naar zo'n clip op het man/vrouwbeeld? En: Wat is het effect van zo'n folder op je attitude t.o.v. terrorisme?

Dat lijken gemakkelijke vragen, maar dat valt dus zwaar tegen in mijn ervaring. Ik heb tot nu toe nog nooit een overtuigende verklaring/onderzoek gezien voor hoe zo'n stukje informatie precies inwerkt op je attitude/ideeen etc.

Webbased tekstverwerker Writeley

Gisteren en vandaag besteed aan het verkennen van Writeley. Writely is een leuk webbased tekstverwerkertje. Het leuke is dat de overbodige dingen zoals die Word onbruikbaar maken, er niet in zitten.

Het mooie zou moeten zijn, dat je gemakkelijk naar het Web kunt publiceren.

De eerste methode daartoe gaat via Writely zelf. Het probleem is dan dat de tekst met een ingewikkelde URL op een site komt te staan. Geen URL, geen tekst! Daar heb je dus niet veel aan.

De tweede methode is dat je de tekst uploadt naar een Blog. Ik heb daarvoor een account aangemaakt op Blogger. Eerst leek het wel min of meer te werken. Daarna weigerde Blogger alles te accepteren van Writely, wat ik ook probeerde.

In totaal nu ontzettend veel tijd kwijtgeraakt.

---

Aan de pluskant staat dat ik nu vertrouwd ben met Blogger en daar inmiddels 2 accounts heb en dat ik vertrouwd ben met Writely. Beiden zijn op zich wel leuk. Maar in combinatie werkt het dus nog niet helemaal goed.

Het leuke van Blogger is dat je gemakkelijk korte notities kunt maken en on line kunt zetten.

Het leuke van Writely is dat je een aardig teksverwerkertje hebt en vrijwel overal bij je teksten kunt, zonder dat je ze eerst hoeft mee te nemen en op te halen. Een extraatje tenslotte is dat je je files ook als PDF bestand kunt downloaden naar je eigen computer. Het is dus meteen ook een manier om PDF bestanden aan te maken.

Nieuwe start met Blogger

Gisteren een account aangemaakt op Blogger. Blogger schijnt goed te werken. Het probleem ontstaat als ik via Writely teksten aanmaak en die wil bloggen. Soms lukt dat en soms lukt dat niet. Het lijkt niet te achterhalen waar dat nu precies door komt.